Er zijn nog wel scherpe keuzes nodig over onder andere het benodigde budget. Dit staat in het tussenbericht MIRT-verkenning OV en Wonen, dat op 12 juni is gepubliceerd.

U Ned onderzocht vier varianten van de Merwedelijn: een tunnel, verdiepte ligging, viaduct en combinatie van viaduct en verdiepte ligging. Daarnaast onderzocht ze twee verschillende routes in Nieuwegein: de route van het bestaande spoor of een nieuwe route over een nieuwe brug over het Amsterdam-Rijnkanaal en langs de A.C. Verhoefweg.

44.000 tot 60.000 woningen
In het onderzoek werden de technische mogelijkheden van de varianten en routes van de Merwedelijn uitgewerkt. Ook moest blijken of de Merwedelijn in de toekomst voldoende reizigers van de nieuwe woon- en werklocaties aankan en met welke haltelocaties we ervoor zorgen dat het niet te druk wordt op Utrecht Centraal Station. De conclusie is dat als de Merwedelijn in de toekomst ook naar Rijnenburg rijdt, er in totaal 44.000 tot 60.000 nieuwe woningen mogelijk zijn in Utrecht Zuidwest en het noordelijk deel van Nieuwegein.

Verschil in effecten
Hoewel alle varianten bijdragen aan verstedelijking van de regio Utrecht, verschillen ze in bijvoorbeeld hinder tijdens aanleggen, ruimtelijke impact en geluid/trillingen. Zo is er bij een tunnel de minste ruimtelijke impact, bij een viaduct is dat het meest. De tram in verdiepte ligging veroorzaakt de meeste hinder tijdens het aanleggen en geeft samen met een tram op een viaduct meer geluidsoverlast dan een tunnel. Als de tram in een tunnel zou rijden, dan is er geen combinatie met een nieuwe brug over het Amsterdam-Rijnkanaal mogelijk. Dat betekent dat de tram in dit geval de bestaande route in Nieuwegein zou rijden.

Participatie: beperk impact op openbare ruimte
Om tot een voorkeursvariant te komen werden ook organisaties, bedrijven en inwoners naar hun mening gevraagd. U Ned voerde gesprekken met stakeholders en bijna 2500 inwoners uit Utrecht en Nieuwegein vulden een digitale vragenlijst in. Daaruit bleek dat de meeste mensen positief staan tegenover een tram in een tunnel. De tram in verdiepte ligging zien velen als alternatief voor de tunnel. Daarbij geven ze wel aan dat het belangrijk is dat er voldoende mogelijkheden zijn om over te steken en dat maatregelen nodig zijn tegen geluidsoverlast. Het viaduct kreeg de meeste negatieve reacties, vooral door de impact op de openbare ruimte en geluidsoverlast.

De meningen zijn verdeeld over de meest wenselijke route in Nieuwegein. Inwoners zijn positief over de nieuwe route, omdat zij meer groen en minder geluidsoverlast zien als belangrijke voordelen. Een ander deel van de inwoners ziet juist een een grote waarde van de bestaande route, omdat de halte Zuilenstein zo behouden blijft

Extra budget of versoberen
Op basis van alle resultaten is op dit moment een ondergrondse ligging van de Merwedelijn het meest wenselijk. Daarmee zijn beide routes in Nieuwegein en de onderzochte haltes op Utrecht Centraal Station nog mogelijk. Uit het onderzoek blijkt dat geen van de varianten binnen het budget van €1,2 miljard valt. Alleen als de Merwedelijn maar voor een deel wordt aangelegd dan is er voldoende budget. Dat betekent alleen dat er een stuk minder reizigers met de Merwedelijn kunnen reizen.  

U Ned houdt rekening met mogelijkheden om te versoberen, omdat bekend is dat een mogelijk Voorkeursalternatief niet goed binnen het huidige budget past. Er worden daarom ook gesprekken gevoerd over extra budget. Eind 2025 verwacht U Ned het onderzoek af te ronden. Daarna besluiten bestuurders over een Voorkeursalternatief. In het najaar plaatsen we een nieuwsbericht over de voortgang.

De resultaten van het verdiepend onderzoek Merwedelijn leest u in het ‘Tussenbericht: bevindingen verdiepingsfase juni 2025’ en ‘Aanvullende participatierapportage MIRT-verkenning OV en Wonen, verdiepingsfase’.